(Every week or so the Guam Museum will be sharing something in the CHamoru language about our history, culture and folklore. This week we are sharing information on what CHamorus in Guam experienced during the Japanese occupation of the island during World War II.)

Gi duranten i gera giya Guåhan (WWII) gi papa’ i areklamenton i CHapones, mafa’na’an dinuebu Guåhan Omiya Jima ya mañåga 14,000 na tropan CHopanes.

Manmanganye edifisio yan guma’taotao siha ya ma tutuhon ma’u’tot i tiempo anai siña I taotao siha manliliko’ libre.

Manmachule’ todu i rediu putno u huyong siha infotmasion.

Meggai na taotao manmahuppa ginen i sagan-ñiha, kontodu i taotao Sumai siha ni’ manna’fanhånao guatu giya Apla’ yan otro na fanggualu’an siha.

Manmagonne’ i CHapones intetpete siha ginen i Note Mari’ånas para u faninayuda giya Guahán.

Makkat i lina’la’ gi i papa’ i kannai CHapones.

Hässan i néngkanno’ siha ya guaha na biåhi na manmakastiga i taotao nu i sendålu siha put i etmás dikike’ na malabida.

Guaha na CHapones makechagi para u fanafa’maolek yan i taotao-ta, lao annai ma tarabira i tempo ya mangkinentra, manlalålo’ yan manlataklalo.

Manma afuetsas i taotao-ta siha para u fanmaså’pet gi i manmakkat na cho’cho’ siha.

Guaha manma’ossitåni, manmamulesta yan manmakastiga yan manmapuno’ put gurupu siha nu i CHapones taiguihi giya Tinta, Fäha yan CHagui’an.

Ginen i didok yan taddong na hinengge, ta sostieni i minetgot-ta – ya manlå’la’ hit .

Related Posts

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *