Don’t Wash Your Hair Before You Go to Sleep at Night

(Each week the Guam Museum will be sharing something in the CHamoru language about our history, culture or legends. This week is a CHamoru belief about not washing one’s hair before going to sleep, written by Peter Onedera.)

Eståba sumåsaga un påtgon Hagåtña yan si nanå-ña. Mampos este na påtgon gåsgas, ya kada diha umo’mak.

Un diha ilek-ña as nanå-ña, “Nanå-hu, buente bai hu hånao bai hu o’mak sa’ esta yu’ gof odda’ yan maipe yu’.”

Ilek-ña i nana, “Ai hagå-hu, mampos esta gef painge, båba umo’mak na ora. Nangga asta agupa’ yan manana. Yanggen fofotgon gaputilu-mu gi maigo’-mu, siña nina’malångu hao.”

Annai malingu mamaigo’ i nanå-ña, ma’pos ha’ i patgon umo’mak ti ha osge si nanå-ña. Ti ginacha’ as nanå-ña para u chinemma’ esta gof atrasao.

Humålom ha’ i patgon gi katre yan i fetgon gaputilu-ña ya mampos matuhok ti ha nangga na u ånglo gaputilu-ña.

Annai makmåta i patgon, ha li’e’ na echong i tengho-ña yan mahefong i gui’eng-ña. Ilek-ña si nanå-ña, “Ai adai, yanggen mohon un osge yu’, ti un taigueguenao pinadesi-mu yan hechurå-mu.”

Desde ayu na tiempo, ti u fano’mak i famalao’an yanggen esta puengi sa’ manma’a’ñao na u fanmafongfong gui’eng-ñiha yan u fanechong i tenghon-ñiha.

Related Posts

One thought on “Don’t Wash Your Hair Before You Go to Sleep at Night

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *